Na de verkenning, waarin wordt gekeken welke partijen (een meerderheid van één partij in de Tweede Kamer is in Nederland nog nooit voorgekomen) met elkaar zouden kunnen reageren, volgt de formatie van een nieuw kabinet. Dit kan een meerderheidskabinet zijn, of niet, maar het kabinet moet in ieder geval de goedkeuring van de meerderheid van de tweede kamer krijgen (of anders gezegd: geen motie van wantrouwen van een meerderheid).
Niet alle partijen komen in het kabinet, meestal wordt naar een kabinet gestreefd met zo min mogelijk partijen, maar met en meerderheid in de Tweede Kamer en, als het even kan, in de Eerste Kamer. Zo’n kabinet bestaat ook niet altijd uit de grootste partijen; ideologische of persoonlijke voorkeuren spelen een rol bij de voorkeur voor een coalitie. De verkenner brengt deze in kaart en kijkt welke combinaties mogelijk en welke niet mogelijk zijn.
Na de Tweede-Kamerverkiezingen van maart 2017 is door de verkenner met instemming van de Tweede Kamer bepaald dat een combinatie van VVD, CDA, D66 en Groen Links onderzocht moet worden. Veel PVV-stemmers voelen zich hiermee buitenspel gezet (de PVV is de 2e partij qua omvang), maar dat is niet terecht.
Ten eerste: nagenoeg alle partijen hadden zich al vóór de verkiezingen uitgesproken tegen regeringsdeelname met de PVV. Het kan dus geen verrassing zijn dat zowel CDA als VVD nu (nogmaals) hebben uitgesproken geen zaken te willen doen met de PVV.
Ten tweede: We kiezen in Nederland geen premier en geen regering, maar een Tweede Kamer. Een stem op de PVV (of welke andere partij dan ook) is geen stem om deze partij in de regering te krijgen, maar een stem voor het parlement. En het parlement is voor iedere partij een representatieve afspiegeling van het aantal stemmen bij de verkiezingen.
Ten derde: in ons stelsel zijn er altijd partijen die niet meeregeren, dat is niet voorbehouden aan de PVV, maar een gevolg van ons parlementaire stelsel. De partijen die niet deelnemen aan de regering, kunnen oppositie voeren.
Ik begrijp de teleurstelling van sommige kiezers, maar er is geen reden tot woede of complotdenken (zoals veel PVV-sympathiserende twitteraars ons graag doen laten geloven).